Antropologia etniczności współczesnej Gruzji- część I

Cele kursu

Problematyka etniczna zajmuje ważne miejsce we współczesnej refleksji antropologicznej. Celem konwersatorium jest wielopłaszczyznowe spojrzenie na współczesną Gruzję i jej społeczeństwo – identyfikującego się jako przedstawiciele wielu grup etnicznych – ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności etnicznej, językowej i religijnej.

Tematyka kursu

Antropologiczna, krytyczna dyskusja wokół tekstów dotyczących tematyki kursu, zachęcająca do zastanowienia się nad obszarami postaw i działań praktykowanych przez osoby uważające się za przedstawicieli danej etniczności.

Propozycje tematów poszczególnych zajęć wraz z literaturą (udostępniona na dysku przez prowadzącą).

1. Etniczność w badaniach ze szczególnym skupieniem na przykładach z Gruzji.

 Literatura obowiązkowa:

• Anderson, Benedict. 1997. Wspólnoty wyobrażone: rozważania o źródłach i rozprzestrzenianiu się nacjonalizmu. Kraków: Znak.
• Barth, Fredrick. 2004. "Grupy i granice etniczne – społeczna organizacja różnic kulturowych”. w: Badania kultury. Kontynuacje, redakcja M. Kempny, E. Nowicka. s. 348-377. Warszawa: PWN.

Dodatkowa:

• Smith, Anthony D. 2009. Etniczne źródła narodów. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Ząbek, Maciej, Iwona Kaliszewska (red.). 2010. Dylematy kaukaskie. Problemy narodowościowe i migracyjne. Warszawa.

2. Zarys historii Republiki Gruzji i formowania się etniczności z perspektywy religijnej, językowej i prawnej

Literatura obowiązkowa:

• Adamczewski, Przemysław. 2016. Wielokulturowość Gruzji. Zarys sytuacji mniejszości etnicznych ze szczególnym uwzględnieniem szkolnictwa, Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 58 (2016), s. 117-141.
• Broers, Laurence. 2008. “Filling the Void: Ethnic Politics and Nationalities Policy in Post-Conflict Georgia”. Nationalities Papers, t. 36, nr 2.
• Furier, Andrzej. 2020. Gruzja. Od monarchii do republiki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Literatura dodatkowa:

• Brubaker, Rogers. 1994. “Nationhood and the national question in the Soviet Union and post- Soviet Eurasia: An institutionalist account”. Theory and Society, t. 23, nr 1: 47-78.
• Gachechiladze, Revaz. 1997. “National idea, state-building and boundaries in the post-Soviet state (the case of Georgia)”. GeoJournal, t. 43: 51-60.

3. Gruzini

Literatura obowiązkowa:

• Pelkmans, Mathijs. 2006. Defending the border: Identity, Religion, and Modernity in the Republic of Georgia. Ithaca: Cornell University Press.
• Suny, Grigor Ronald. 1994. The Making of the Georgian Nation. Stanford, California: Indiana University Press.

Dodatkowa:

• Materski, Wojciech. 2015. Gruzja. Warszawa: Wydawnictwo Trio.

4. Społeczności ormiańskie i azerbejdżańskie w Tbilisi

Literatura obowiązkowa:

• Sparsbrod, Joseph. 2018. “There Was Communality.” Narrating Transformations in Old Tbilisi. In: Cities of the South Caucasus: a view from Georgia. Edited by David Gogishvili & Alessandro Coppola,  Journal of urban studies.

5. Gruzińscy Azerbejdżanie południowo-wschodniego pogranicza Gruzji

Literatura obowiązkowa:

• Khalvashi, Tamta, Batiashvili, Nutsa. 2009. “Can a Muslim be Georgian”. Materiały konferencyjne pochodzące z “International Conference on Central Eurasian Studies: Past, Present and Future”.
• Kosicińska, Klaudia. 2024. The Social Dimensions of Ethno-Linguistic Boundaries in the Azerbaijani Community in Georgia’s Kvemo Kartli Region. IdPS Interdisciplinary Political Studies. University of Salento. Department of Human and Social Sciences, Vol 10, No 2 (2024): Vol 10, No 2.

Dodatkowa:

• Storm, Karli-Jo. 2019. The dynamics of identity, negotiations in a border region: the case of the Georgian Azeri-Turks in the Kvemo Kartli. Praca doktorska, University of Eastern Finland.
• Romashov, Vadim. 2022. Living Together with Difference: Narratives and Practices of Co-existence in Armenian-Azerbaijani Rural Communities in Georgia. Praca doktorska, Tampere University.

6. Gruzińscy Ormianie południowo-wschodniego pogranicza Gruzji

Literatura obowiązkowa:

• Cieślewska, Anna, Klaudia Kosicińska. 2025. “Azerbaijani-Armenian relations in Georgia after the 2020 Karabakh war – (un) agreeable neighborliness and uncertain future”. w: From Multi-ethnic Societies to Homogeneous States: Collective Memory and Fiction on Emergence of Modern Nations, Armenia and Azerbaijan”, redakcja M. Mamedov. London: Routledge.

Dodatkowa:

• Nodia, Ghia. 2002. “Ethnic-confessional groups and problems of civic integration in Georgia: Azeri, Javakheti Armenian and Muslim Meskhetian communities”. Caucasus Institute for Peace, Democracy and Development. Tbilisi.

7. Gruzińscy Żydzi

Literatura obowiązkowa:

• Aivazishvili-Gehne, Nino. 2025. The pragmatics of migration: ethnicity as agency and reconfigurations of Georgian-Jewish identity in Germany w: Journal of Modern Jewish Studies.
• Kakitelashvili, Ketevan. 2021. Georgian Israelites or Jews of Georgia Religious and National Dimensions of the Georgian-Jewish Identity. Journal of Religion in Europe 14 (2021) 339–366.

Dodatkowa:

• Zabakhidze, Inga. Ketevan Lortkipanidze. Memories of Georgian Jews about Georgians and Georgia in terms of communicative memory.

8. Abchazowie

Literatura obowiązkowa:

• Khutsishvili, Kristina. 2018. Myself and the Other: Competitive Narratives of Georgians and Abkhazians. Region, 7(1), 69–82. https://www.jstor.org/stable/26537992.
• Anchabadze, Georgiy. 1999. Study of Issues in the Ethnic History of the Abkhazians in the Context of the Georgian-Abkhazian Conflict.

Dodatkowa:

• Tarkhan-Mouravi, George, Nana Sumbadze, The Abkhazian-Georgian conflict and the issue of internally displaced persons, 283-302.

9. Osetyjczycy w Samaczablo (Osetii Południowej)

Literatura obowiązkowa:

• Sordia, Giorgi. 2009. Ossetians in Georgia in the wake of the 2008 war. ECMI.

10. Gruzińscy Czeczeni z doliny Pankisi – Kistowie

Literatura obowiązkowa: 

• Khutsishvili, Ketevan. 2016. “Characteristics of construction of ethno-cultural identity in Georgia (the case of Pankisi Kists)”. w: L’Arménie et la Géorgie en dialogue avec l