Antropologia UFO

Cele kursu

• Zapoznanie słuchaczy z podstawowymi kategoriami analitycznymi w antropologii kulturowej i społecznej poprzez ich zastosowanie do analizy materiału audiowizualnego (filmu SF).
• Wprowadzenie do antropologicznego myślenia poprzez medium spekulatywne, jakim jest kino SF.
• Rozwijanie krytycznej refleksji nad relacjami między człowiekiem a nie-ludzkim, technologią, przyszłością i innością.
• Zachęcenie do eksperymentowania z antropologiczną analizą kultury popularnej oraz refleksji nad współczesnymi mitologiami i imaginarium społecznym.
• Zainicjowanie namysłu nad antropologią UFO i zjawisk anomalnych jako obszarem badawczym i epistemologicznym.

Tematyka kursu

Czy kino SF może służyć jako narzędzie antropologicznego myślenia? W ramach oferowanych zajęć przyjrzymy się wybranym filmom SF jako przestrzeniom analizy i eksperymentowania z podstawowymi kategoriami antropologicznymi. Zajęcia będą jednocześnie mikrowprowadzeniem do antropologii UFO i zjawisk anomalnych – potraktujemy kino SF jako laboratorium wyobraźni, w którym negocjuje się pojęcia takie jak: inność, technologia, nie-ludzkość, porządek społeczny, epistemologia codzienności czy granice poznania. Na zajęciach nie będziemy pytać „czy kosmici istnieją?”, lecz raczej: co mówi o naszej kulturze fakt, że tak intensywnie ich sobie wyobrażamy? W jaki sposób filmy SF konstruują relacje między ludzkim a nie-ludzkim, naturalnym a sztucznym, znanym a nieznanym? Jak wyobrażenia technologiczne, temporalne czy biologiczne stają się narzędziami krytyki lub reprodukcji społecznych porządków? Wspólnie obejrzymy i przeanalizujemy filmy o różnym statusie kulturowym – od hollywoodzkich widowisk po niskobudżetowe, niszowe produkcje i dzieła eksperymentalne. W ten sposób poznamy także podstawowe narzędzia analizy antropologicznej i etnograficznej, które pozwolą nam lepiej rozumieć nie tylko to, co „obce”, ale i to, co „swojskie”.

Tematyka konwersatorium obejmuje m.in.:

• inność i granice człowieczeństwa,
• technologia i infrastruktura jako aktanci społeczni,
• temporalność i wyobrażenia przyszłości,
• ciało, mutacja, hybrydyczność,
• ontologie nie-ludzkie,
• wiedza lokalna vs. wiedza ekspercka,
• porządki kosmiczne i społeczne,
• wyobraźnia jako narzędzie krytyczne.

Część spotkań w trybie 135-minutowym przybierze formę krótkich wykładów wprowadzających, połączonych z projekcjami wybranych filmów SF (w tym także mockumentów), autorstwa takich twórców jak Michael Madsen, Olantunde Osunsanmi, Neill Blomkamp, Gareth Edwards czy James Cameron. Pozostałe zajęcia, realizowane w trybie klasycznym (90-minutowym), poświęcone będą krytycznej analizie obejrzanych materiałów, pracy z tekstami teoretycznymi, dyskusjom oraz ćwiczeniom o charakterze spekulatywnym.

Efekty uczenia się

Wiedza:

• Słuchacze znają i rozumieją wybrane, podstawowe pojęcia oraz podejścia teoretyczne w antropologii kulturowej i społecznej.
• Słuchacze mają podstawową wiedzę na temat antropologicznej analizy zjawisk współczesnych, w tym wyobrażeń o inności, technologii, nie-ludzkości i przyszłości.
• Słuchacze rozumieją znaczenie filmów SF jako narzędzi kulturowej refleksji i krytyki społecznej.

Umiejętności:

• Słuchacze potrafią samodzielnie analizować dzieła kultury popularnej (filmy SF) z wykorzystaniem podstawowych narzędzi antropologicznych.
• Słuchacze potrafią formułować antropologiczne pytania badawcze dotyczące wyobrażeń, praktyk i znaczeń społecznych obecnych w kinie spekulatywnym.
• Słuchacze potrafią pracować z materiałem audiowizualnym w sposób analityczny i krytyczny, a także prezentować własne refleksje w formie ustnej i pisemnej.

Kompetencje społeczne:

• Słuchacze są gotowi do prowadzenia dyskusji na tematy dotyczące współczesnych zjawisk kulturowych i społecznych z wykorzystaniem perspektywy antropologicznej.
• Słuchacze dostrzegają znaczenie spekulatywnego i krytycznego myślenia dla rozumienia kultury oraz procesów społecznych.
• Słuchacze wykazują otwartość na wielość ontologii, form wiedzy i światopoglądów obecnych we współczesnych społeczeństwach.

Metody pracy

Projekcje audiowizualne, wykład kontekstowy, praca z tekstami, nad studiami przypadków, dyskusja, burza mózgów i metoda warsztatowo-ćwiczeniowa, praca w grupie i podgrupach.

Ponadto słuchacze będą zobowiązani do wykonywania zadań domowych – zaznajomienie się z uzupełniającymi materiałami audiowizualnymi, wybranymi tekstami naukowymi i popularnonaukowymi.