Kurs odbywać się będzie w formie zdalnej.

Cele kursu

Celem zajęć jest podjęcie z uczestnikami dyskusji na temat zagadnień istotnych ze społeczno-kulturowego punktu widzenia. Tematyka proponowana do dyskusji obejmuje 15 zagadnień, dla których uczestnicy otrzymają materiały do zapoznania się. Każde zajęcia rozpoczynają prowadzący wprowadzeniem do tematu, a następnie rozpoczyna się dyskusja, która stanowi sedno zajęć.  Zajęcia mają mieć charakter interaktywny a głos uczestników reprezentujących różne środowiska i dysponujących zróżnicowanym doświadczeniem zawodowym, ma dostarczać nowej wiedzy i rozwijać empatię, kompetencje komunikacyjne oraz zdolność do rozumienia innych. Tylko dla osób zainteresowanych aktywnym udziałem w dyskusji.

Tematyka kursu

1. Życie ze zwierzętami: terapia czy skutek niedopasowania społecznego?

Terapie z udziałem zwierząt zyskują na popularności. Niektórzy zaś ludzie decydują się na zamieszkanie wśród zwierząt. Dlaczego to robią? Jakie są motywy ich działania? Co im takie postępowanie daje? Czy spełnia swoje zadania?

2. Razem czy osobno?

Sytuacja pandemii spowodowała zupełnie niespotykane zatrzymanie świata: ograniczenie konsumpcji, zmiany wzorców zachowań, nowe sposoby zachowania wobec zagrożeń, zmiany w relacjach społecznych. Jak sobie radzić z takimi sytuacjami o krytycznym charakterze, w których okazuje się, że współpraca i wsparcie społeczne są konieczne? Czy lepiej sobie poradzą społeczeństwa anonimowe czy małe lokalne społeczności? Czy w tych małych ludzie będą się wspierać, czy też stygmatyzować?

3. Śmierć, eko-pochówki i tradycja

       Śmierć i pogrzeb człowieka, nie są już dzisiaj jednoznacznie interpretowanymi zwyczajami. Wraz z postępującą sekularyzacją społeczeństw kultury zachodniej pojawia się różnorodność form i rytuałów. Dla osób kierujących się ekologią ważne jest minimalizowanie swojego wpływu na otoczenie: czy temu mogą służyć eko-pochówki? A może ma sens przetwarzanie ludzkich prochów na błękitne diamenty?

4. Paradoksy antropopresji. Zanieczyszczenie światłem, hałas, tłok.

       Antropopresja najczęściej analizowana jest kontekście przestrzennej ekspansji człowieka wchodzącego na tereny, na których dominowały dotąd inne gatunki. Jednym z bardziej zaskakujących zjawisk w ramach antropopresji jest zanieczyszczenie światłem. Na czym to zjawisko polega i jakie są jego konsekwencje? Mało kto zna także szczegóły dotyczące hałasu w toni morskiej. Jakie inne jeszcze skutki niesie działalność człowieka traktowanego jako gatunek inwazyjny?

5. Nawrócenie czy opresyjna kolonizacja?

Działalność chrześcijańskich misjonarzy może być traktowana jako metafora wywierania wpływu na kultury tubylcze. Ich postrzeganie przez przybywających zazwyczaj było nacechowane chęcią zdominowania. Jak było w Kanadzie? Co działo się z dziećmi Indian. Jakim były poddawane procedurom? Ten schemat postępowania był podobny także w innych miejscach na świecie.

6. Społeczny obraz obrońców zwierząt.

Czy postrzeganie osób działających na rzecz zwierząt obarczone jest stereotypowym myśleniem. Jak tacy ludzie są postrzegani? Dlaczego? Czy jest sens to zmieniać? Jak są widziani ich przeciwnicy?

7. Czy Polacy ufają innym ludziom?

Budowanie zaufania jest jedną z kompetencji umożliwiających tworzenie relacji z obcymi ludźmi. Żeby ufać innym, trzeba jednak ufać sobie. Jakie są koszty zaufania? Jakie zyski? Czy rzeczywiście, jak pisał Francis Fukuyama, zaufanie jest niezbędne do budowania poczucia dobrostanu społecznego.

8. Różnice kulturowe we współczesnym świecie?

Czy globalizacja i kulturowe zróżnicowanie świata niszczą stare tradycje? Czy jest szansa i możliwość walczenia o ich utrzymanie? A może konfrontacja z odmiennością kulturową jest korzystna? Czym jest globalizacja i na czym polega? Makdonaldyzacja? Westernizacja? Czy w obliczu globalnych wpływów można jeszcze utrzymać grupową tożsamość etniczną?

9. Społeczne wizje starości.

Jak w swojej klasycznej pracy poświęconej starości wskazywała Simone de Beauvoir, cywilizacja zachodnia postrzega starość jako wyraz zaniedbania, własnej niefrasobliwości. Jest to stan niepożądany, którego należy za wszelką cenę unikać. Czy dziś, w starzejących się społeczeństwach można dostrzec zmiany w zakresie percepcji tej kategorii społecznej? Czy istnieją inne wizje starości? Czy w ogóle starość jest i czy może wymykać się stereotypowemu postrzeganiu.

10. Nieposłuszeństwo obywatelskie.

Henry David Thoreau, prekursor nieposłuszeństwa obywatelskiego, jest ikoną ruchu obywatelskiego ukierunkowanego na demokrację i wyrażanie własnych opinii przez świadomego, aktywnego obywatela, który nie musi zgadzać się na obowiązujące prawne rozwiązania. To podejście zyskało ponadczasowy charakter i jest uniwersalnie wykorzystywane w różnych kontekstach kulturowych.

11. Zmiana i potrzeba bezpieczeństwa. 

Człowiek, jako gatunek funkcjonuje zgodnie z powszechnymi prawidłami, które w biologicznym świecie obowiązują. Jedną z takich podstawowych reguł jest poszukiwanie bezpieczeństwa. Wynika z niego niechęć do zmian. Paradoksalnie współczesne czasu to czasy ukierunkowane na zmianę, modyfikację, szybkie transformacje. Jak w takiej sytuacji radzi sobie człowiek? Czy zmiana i bezpieczeństwo wzajemnie się wykluczają?

12. Różnorodne funkcje lasu.

Las jest fenomenem wielowymiarowym. Interesuje leśników jak zasób, którym należy zarządzać i gospodarować. Interesuje przyrodników- ze względu na to jakim jest ekosystemem. Jest ważny dla socjologów i kulturoznawców, bo pełni funkcje kulturotwórcze. Interesuje także psychologów, bo leśne „kąpiele” stanowić mogą antidotum na nasze codzienne stresy i napięcia.

13. Straszny „gender”.

Pojęcie „gender” stało się kliszą przerzuconą z języka angielskiego do polskiego dyskursu publicznego i społecznego. Niezrozumienie tego pojęcia i dołączanie do niego komponentu politycznego oraz aktywistycznego wprowadzają zamieszanie interpretacyjne. Czy więc jest płeć kulturowa, jak definiuje ją nauka?

14. Ludzkie. Nie-ludzkie. Przeżytek czy konieczność.

Menażerie, kolekcje zwierząt a w końcu ogrody zoologiczne funkcje zmieniające się na przestrzeni wieków. Pełniły funkcję demonstracji bogactwa, znajomości świata, były świadectwem odbytych podróży, miały edukować i dostarczać rozrywki a dzisiaj mają też chronić ginące gatunki. Czy ogrody zoologiczne są nam naprawdę potrzebne? Jaka jest ich przyszłość w czasie kiedy można wyprodukować spektakle oparte na hologramach? A może ogrody zoologiczne powinny stać się azylami dla zwierząt skrzywdzonych przez ludzi?

15. Góry. 

Jako fenomen przyrodniczo-geograficzny góry fascynują wielu ludzi. Zupełna garstka szaleńców wspina się jednak na najwyższe góry świata, wytycza nowe trasy, zdobywa ośmiotysięczniki w „lekkim stylu alpejskim” prześcigając się w tym kto pierwszy z dobędzie koronę Ziemi. Są też tacy, którzy wspinają się po pionowych ścianach gór i skał bez żadnych zabezpieczeń. Czy to zwykły zbieg okoliczności, że Polacy wiodą prym w tym rodzaju aktywności? Co ludzi pociąga w samotnej wspinaczce w trudnych warunkach, z narażeniem życia? Co ich motywuje? Co oni, tam w górach, na oceanach i pustych przestrzeniach przeżywają takiego, co każe im wracać?

Efekty uczenia się

Uczestnik zdobędzie wiedzę na temat aktualnych zjawisk z zakresu tzw. socjologii codzienności, a więc fenomenów pojawiających się w życiu społecznym i związanych z nim konsekwencji.

Metody pracy

dyskusja, seminarium